• Նորություններ
• Հղումներ
• Գործընկերներ
• Կայքի քարտեզ

ՓԱՐԱՄԱԶ (Սարգիսյան Մատթեոս) (1863, Մեղրի - 1915, Կ.Պոլիս), ազգային-ազատագրական շարժման գործիչ, գրող:  Հնչակյան  կուսակցության անդամ:  Նախնական կրթությունն ստացել է  ծննդավայրում: 1878-83-ին սովորել է Էջմիածնի  Գևորգյան ճեմարանում:  1884-ին  ուսուցիչ էր Նախիջևանում, ապատեղափոխվել  է Ճահուկ, հետո՝ Արդաբիլ: 1897-ին իր ստեղծած  ֆիդայիների խմբով անցել է Վան, սակայն  ձերբակալվել է: Դատի ժամանակ արտասանած ճառում անարգանքի սյունին է գամել հայկական կոտորածները կազմակերպած թուրքական  կառավարությանը: Փարամազը դատապարտվել է մահվան, սակայն Վանի ռուսական փոխհյուպատոսի միջնորդությամբ ուղարկվել է  Կովկաս և  ազատվել կալանքից: 1903-ին, երբ  սկսել է իրագործվել հայ եկեղեցական ունեցվածքը  բռնագրավելու մասին ցարական օրենքը,  Փարամազը կազմակերպել է  Կովկասի  փոխարքա Գոլիցինի ահաբեկումը: 1905-ին հայ-թաթարական  ընդհարումների  ժամանակ Փարամազը հայերին և Կովկասի թաթարներին կոչ է արել վերջ տալ ցարական կառավարության  և թուրքական  լրտեսների  կազմակերպած կոտորածներին:   1908-ի  երիտթուրքական  հեղաշրջումից  հետո անցել է Օսմանյան կայսրություն  և Արևմտյան Հայաստան, քարոզել Օսմանյան կայսրությունում ապրող  ժողովուրդների միջև բարեկամություն հաստատելու գաղափարը:  Անվստահություն է հայտնել երիտթուրքերի նկատմամբ,  նրանց անվանել «հայոց դահիճներ»՝ կանխատեսելով նրանց  հայաջինջ քաղաքականությունը:

Հեղինակել է պիեսներ, հայկական մամուլում հանդես եկել հոդվածներով: 1914-ի հուլիսի 14-ին թուրքական իշխանությունների  կողմից հնչակյանների ձերբակալությունների ժամանակ բանտարկվել է  նաև Փարամազը և ամիսներ տևած դատավարությունից հետո,  19 հոգու հետ կախաղան բարձրացվել Կ.Պոլսում:

Հ. Պողոսյան

Գրականության ցանկ

«Հայկական հարց» հանրագիտարան, Երևան, 1996 թ.: